Η αναστηλωμένη παραδοσιακή οικία Κώστα, στην οποία στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο Βελβεντού, είναι προϊόν μιας συγκεκριμένης ιστορική στιγμής του προβιομηχανικού πολιτισμού του. Ωστόσο, μουσειολογικό ζητούμενο δεν ήταν η αναπαράσταση του συγκεκριμένου κτίσματος μέσα σε μια ιστορική περίοδο της ζωής του, αλλά ο παραδοσιακός τρόπος παραγωγής και η σχετική κοινωνική οργάνωση. Κατά συνέπεια πρόκειται κυρίως για ένα «μουσείο» και όχι για ένα «σπίτι-έκθεμα». Αυτό έθεσε και το βασικό ζήτημα του βαθμού ρεαλισμού της εκθεσιακής αρχιτεκτονικής.
Στην υποθετική περίπτωση ενός «σπιτιού-εκθέματος» θα έπρεπε να αναπαρασταθεί κατά το δυνατόν ρεαλιστικά ένα σπίτι εκείνης της εποχής, το οποίο όμως, με δεδομένο το παραπάνω μουσειολογικό σκεπτικό, δεν ήταν ούτε επιθυμητό ούτε εφικτό. Από την άλλη πλευρά δεν θα ήταν σωστό, κατά τη διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων για τις εκθεσιακές ανάγκες πχ. της παραγωγής μαλλιού ή της παραγωγής ψωμιού, να αγνοηθεί και εντελώς ο εσωτερικός χαρακτήρας του παραδοσιακού σπιτιού και να δημιουργηθεί ένας απρόσωπος εκθεσιακός χώρος. Γι αυτό επελέγη ο συνδυασμός: «εν μέρει σπίτι και εν μέρει μουσείο».
Ο φωτισμός, προσπαθώντας να συνδυάσει το φυσικό με το τεχνητό φως, ηθελημένα δημιουργεί θεατρική ατμόσφαιρα. Αυτή είναι εντονότερη σε χώρους, που απαιτούν οικειότητα και ελεγχόμενο «ρεαλισμό», όπως στα δωμάτια «Εμείς και εμείς» και «Εμείς και οι άλλοι», ή στην προθήκη της «Κατσουλάτης», αλλά και στην οροφή της προθήκης με την «Υφαντική», από όπου αναρτώνται, με θεατρικό τρόπο, τα υφασμένα στον αργαλειό τόπια, τα κιλίμια, τα ρούχα, οι κουρτίνες και τα ζωνάρια, συνθέτοντας το υποβοηθητικό-ερμηνευτικό σκηνικό των διαδικασιών, οι οποίες, με τη σειρά τους, υπονοούνται από τα εργαλεία που εκτίθενται στη βάση της ίδιας προθήκης.
Για τους ίδιους λόγους, τα ίδια αυτά εργαλεία φωτίζονται «ουδέτερα», όπως ουδέτερα φωτίζονται τα εργαλεία και το περιβάλλον στις ενότητες «Από τη γη στο κρασί» και «Από τη γη στο ψωμί», όπου αναπαρίσταται ατμόσφαιρα περισσότερο υπαίθριου χώρου. Είναι φανερό ότι ο φωτισμός βρίσκεται στην υπηρεσία του μουσειολογικού σκεπτικού, τονίζοντας και πάλι με τρόπο υπαινικτικό ό,τι δεν μπορεί να γραφτεί ή να ειπωθεί.
Πηγή: DIATHLASIS S.A.
